Atlarda Görülen Hastalıklar

 Botulism

Klostridyum botulinum’un sebep olduğu , felçler ile seyreden öldürücü bir hastalıktır.

Ø >Hastalık aniden ortaya çıkar. İlk Belirti arka ayaların tutmamasıdır. Felç durumu giderek başa doğru yayılır ve tüm vücudu içine alır.

     >Klostridyum botulinum ‘un toksinleri itibariyle A-G arasında sıralanan 7 tipi vardır. Hayvanlarda ve insanlarda görülen Botulism hastalığına sebep olur.

     >En hassas. Türler at, sığır, koyun ve keçilerdir.

Ø >Klostridyum botulinum toprakta bulunan bir bakteridir. Leşlerde , kadavrada ürür. Bir şekilde hayvanın vücuduna girdiğinde çoğalır ve toksin salgılanır. Salgıladığı toksin asetilkolin salınımını engeller. Kas güçsüzlüğü giderek felçlere yol açar . Felçlerin tüm vücudu yayılması ile brlikte oluşan Solunum Felci sebebiyle hayvan oksijensiz kalır ve ölür.

KLİNİK Belirtileri

>Dil Felci oluşur.

>Ağızdan sürekli salya akar

>Felç kuyrukta da gayet belirgindir.

>Giderek yüz , çene ve göz kapaklarında felç şekillenir.

>İdrar zorluğu ve kabızlık görülür.

>Hayvan ilk günlerde göğüs üstü (sternal) yatarken , ölüme yakın zamanda yan yatmaya başlar.

>Sternal (Göğüs üstü) yatışta baş ve boyun çoğunlukla sağ açlık çukurluğuna doğru bükülmüştür.

>Karnıından solunuma başlamıştır.

HASTALIĞIN SEBEPLERİ

>Hastalığın çıkışı Leş (Kadavra) yenmesiyle gerçekleşir.

>Hayvan pika sebebiyle yem olmayan şeyleri yerse Cl.bolutinum’u vücuda alır. Bunlar içerisinde daha önceden ölmüş hayvanların kemikleri , leşleri de olabilir.

>Diğer ve çok görülen sebep silaja karışmış olan leşlerdir. Silajın yapılldığı mısır tarlasında ölüp , orada kalan kaplumbağa , kurbağa, kuş, kemirgen , tavuk kadavraları farkında olmadan silaj makinasiyle birlikte biçilerek silajın içine girer. Silajın havasız ve nemli ortamı Cl.Botunilum ‘un üremesi için gayet elverişli bir ortamdır.

>Hastalık felç ile seyreden diğer hastalıklar ile karışabilir. Hastalığın hikayesi , hasta sahibinin verdği bilgiler ve hayvanın geçmişi ) göz önüne alınarak doğru teşhise gidilir.

>Tam ve kesin teşhis laboratuvar tahilleri ile korunur.

Botulism Nasıl Tedavi Edilir?

>Botulism tedavisi olmayan bir hastalıktır. Hızla gelişen bu hastalık tedavi şansı vermez.

Koruyucu Hekimlik

>Pika’nın önlenmesi botulism yönünden yapılabilecek en uygun koruyucu hekimlik uygulamasıdır .

>Yemlere Fosfor ve Magnezyum katılması , yemde protein eksikliğine meydan verilmemesi Pika’yı önler.

>Pika şekillendikten sonra verilen katkılardan bazen olumlu sonuç alınamaz. O yüzden rasyonu dengeli olmasına , katkıların düzenli verilmesine en baştan özen göstermek gerekir.

>Çiftliklerde kemirici kontrolünün önemi bu hastalıktan korunma için de geçerlidir. Silaj tarlalarında ölen ve orada kalan hayvanların leşlerinin tespiti neredeyse imkansızdır. Bunların farkında olmadan silaja karışması ve hayvanların önüne gitmesi sıklıkla karşılaşılan bir durumdur.

 >Botulism’in aşısı vardır. Ancak ;  bilinen , piyasada bulunan karma aşılar içerisinde botulism fraksiyonu mevcut değildir. Ayrı bir aşıdır.

>O sebeple koruyucu aşılama yapılması garantili bir yöntemdir.

YAKIN DOĞU AT ENSEFALOMİYELİTSİ (BORNA) HASTALIĞI

>Atların bir Beyin enfeksiyon tipi olup özellikle beyin sinir hücrelerinin yangısıyla karakterizedir.
 
>Yakın Doğu At Ensefalomiyelitisi hastalığı ile enfekte olmuş sağlıklı atlarda sıklıkla borna hastalığına spesifik antikorlar asemptomatik olarak bulunabilmektedir.
 
>Borna hastalığının etkeni zarflı , negatif zincirli bir RNA virüstür.
 
>Enfeksiyon sinirler vasıtasıyla hücrelerden sinir sistemine yayılarak etkisini gösterir.
 
>Borna virus açık bir şekilde bulaşma sonrası üç gün içerisinde beyin ve beyin omurilik sıvısında görülebilmektedir ve virüs tükürük , meme bezlerive nazal mükoz membranlardan izole ediebilmektedir.
 
>Borna virus inkubasyon periyodu genel olarak 2 ila 3 aydır.
 
>Davranış değişimleri ve duyusal motor fonksiyon bozuklukları hastalığın önemli işaretleridir.
 
>Hayvanlarda koordinasyon problemleri ile gözemlebilir şekilde şiddetli depresyon belirtileri ortaya çıkarak çevreye ilgi azalır.
 
>Borna hastalığı daha yaygın olarak bahar yaz ayları başında ortaya çıkmaktadır.

KLİNİK BELİRTİLERİ

>Koordinasyon eksikliği

>Esneme hareketleri
 
>Çiğneme hareketleri
 
>Kas kontraksiyonları
 
>Hafif sancı
 
>İştah Kaybı
 
>Uyaranlara aşırı duyarlılık
 
>Şiddetli depresyon

>Objelere karşı eğimli duruş
 
>Hızlı ve istemsiz göz hareketleri

Borna Hastalığı Nasıl Önlenebilir

>İmmünopatoloji adına geliştirilmiş ve uygulanmış aşıların karmaşık birtakım sonuçları olmuştur. Bazı olgularda aşılamanın hastalığı şiddetlendirdiği görülmüş olmasına rağmen son kanıtlar aşılamanın etkili olabileceği göstermektedir.

Antraks 

>Antraks , Bacillus anthracis bakterisinin neden olduğu atlar için ölümcül olabilen enfeksiyöz bir hastalıktır.

>Antraksla ilgili asal sonuçlar vardır , tanı konulduğu zaman , Veteriner Hekimin resmi yetkililere yerinde bildirimi yasal zorunlulukur.

Klinik Belirtileri Nelerdir?

>Antraks enfeksiyonunun bulguları hayvanın nasıl enfekte olduğuna bağlıdır. Atlar genelllikle insekt ısırmasından deri yoluyla veya antraks sporlarının ağız yoluyla alınmasıyla enfekte olurlar. 

Sporlar Alındığında

>Depresyon

>Ateş

>Titreme

>Kolik

>Şiddetli kanlı İshal

>Ölüm

İnsekt Isırmasından Enfeksiyonda

>Büyümüş lenf Modülleri

>Boğazında Şişlik

>Güç soluma

>Isırılan yerde büyük , ağrılı , şişmiş bölge

Atlarda Antrak Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

>Bacillus anthracis bakterisinin spor formu antraksın etkendir. Atlar çoğunlukla topraktaki sporların boğaz yoluyla alınması ile enfekte olurlar.Bu sporlar soğuk , sıcak ve kuruluğa son derece dayanıklıdır ve çevrede yıllarca yaşayabilirler . Sokucu insektler antraksı bulunur.

Antraks Hastalığının Tanısı Nasıl Yapılır?

>Antraks tanısı amacıyla , Veteriner Hekiminiz atınızda bir kan örneği alabilir. Çoğu vakada , Bakteri çok hızlı çalışıp letal toksin üreterek atın ölümü üzerine antraks tanısı konulur.

>Bir hayvanın ölüm sebebi olarak antrakstan şüpheleniliyorsa , yetkililere bildirinceye kadar karkas hareket ettirilmez ve açılmaz.

>Antraks Devlet Veteriner Hekimine bildirilmesi zorunlu bir hastalıktır.

>Çiftliğinizde antraks tanısı konulduğunda çiftlik karantina altına alınır ve kalan diğer hayvanlar antraksa karşı aşılanabilir.

Atlarda Antraks Hatalığının Tedavisi

>Şarbon uygun antibiyotik tedavisi ile tedavi edilebir.

>Şarbon vakaları genellikle atın ölümüne kadar teşhis edilmez.

>Bacilluus anthracis genellikle penisilin ve oksitetrasiklin gibi yaygın antibiyotiklere duyarlıdır , ancak tedvinin başarılı olması için hastalığın erken dönemde yakalanması ve şiddetle tedavi edilmesi gerekir.

Koruma Nasıl Yapılır?

Atlarda Antriks için tüm Dünya’da çiftliklerde kullanımı onaylanmış aşılar vardır , fakat at sahipleri hayvanları endemik bir bölgede olmadıkça bu aşıyı kullanmıyorlar.

Atlarda Anemi

>Atlarda anemi kan volümünün düşmesi olarak tanımlanmaktadır.

>Anemi sebeplerinin farklı çeşitleri vardır ve genellikle atın yaşadığı bazı diğer sağlık sorunlarından ikincil olarak meydana gelir.

Klinik Belirtileri

>Atlarda anemi tablosunda klinik olarak genel semptomlar görülmektedir ama özellikle son madde görüldüğü durmlarda mutlaka anemiyi aklımıza getirilmeli ve bu yönde tetkitler yapıp teşhisi koyarak tedavi yapılmalıdır.

>Kötü Performans

>Halsizlik

>Uyuşukluk

>İştah Kaybı

>Depresyon

>Kıl örtüsü parlaklığının kaybı

>Kalbin gürültülü çalışması

>Soluk mukoz membranlar 

Atlarda Anemi Nedenleri Nelerdir?

>Akut veya Kronik olarak sınıflandırılabilir.

>Akut anemi travmatik yaralanma veya kan damaranın hasarı ile hızlı kan kaybına neden  olur .

>Kronik anemi biraz daha komplikedir , Kanser (özelliklle kemik iliğine etkileyen tipleri ) , kronik böbrek hastalığı , gastrik ülserler veya şiddetli besin yetersizlikleri gibi bazı sebeplerden kaynaklanabilir.

Klinik Tanı Nasıl Yapılır?

>Aneminin tanısı çok kolaydır fakat nedenini bulmak kolay değildir.

>Kan testi PCV ölçülerek atın anemi olup olmadığını , ne kadar kötü

 etkilendiğini Veteriner Hekime gösterecektir.

>PCV atın neden ve nasıl anemik hale geldiğini söylemez.

Atlarda Anemi Nasıl Tedavi Edilir?

>Tedavi aneminin altında yatan sebebe bağlı olacaktır. Akut Kanama vakalarında , kan kaybının kaynağı durdurulmalıdır.Bu genellikle acil durumdur ve cerrahi müdahale gerektirebilir.Kan kaybının kaynağı tespit edilip düzeltildiğinden emin olduktan sonra ,IV sıvılar verilecektir.Bu sıvılar kemik iliği daha fazla kırmızı kan hücresi üretmesi mümkün olana kadar dolaşım sisteminin desteklenmesine yardımcı olacaktır. Kronik anemi için , mümkünse ata yardımcı olmanın en iyi yolu sebep yönetimidr.

Anemi Sonucu Yaşam ve Yönetim

>Akut anemi vakalarının hepsinde iyi bir dinlenme ihtiyaçtır. Dinlenme periyodunun uzunluğu atın ne kadar kan kaybettiği ile belirlenecektir. Kronik anemi için , Veteriner Hekim demir ve B12 gibi vitaminleri reçete edebilir.

Anemiden Korunmak için ne Yapılmalıdır?

>Cerrahi uygulama sonrasında ata uygun iyileşme ve telafi için zaman ve dinlenmesine izin verilmelidir. Yaşlı veya kronik hastalıktan kurtulan atlar için Veteriner Hekimin önerdiği gibi besin takviyesi yanında iyi kaliteli bol ot sağlanmalıdır.

Atlarda Hiperlipidemi Hastalığı

>Atlarda Hiperlipedimi hastalığı nedenlerinden başlıyacak olursak ; Hiperlipidemi atların ve poni ırkı atların egzersiz sonucu ya da kalori alımındaki azalmaya bağlı olarak şekillenen bir hastalığıdır.

>Hiperlipidemi genellikle normal beslenmeye dönüldüğünde hızlı bir şekilde düzelir.Buna karışın , hiperlipemi ciddi bir metabolik hastalııktır ve çoğunlukla poni ırkı atlarda gözlenir.

>Depresyon belirtileri , iştahsızlık, yağlı karaciğer ve bulanık serumla karakterize bir hastalıktır.

>Hiperlipemi genellikle kalori alımında azalmaya neden olan durumlar (gebelik , laktasyon , kolik ) sonucunda sekonder olarak şekillenir.

Atlarda Hiperlipidemi Hastalığı Klinik Belirtileri

>Genellikle vücut ağırlığı fazla olan Poni ırkı atlar etkilenir.

>Depresyon belirtileri ile yeme karşı igisizlik gözlenir.

>İshal bu bulgulara ilaveten sıklıkla görülen bir durumdur.

>Merkezi sinir sistemi anormallikleri , inkoordinasyon ve zayıflık görülebilir.

>Klinik patolojik değişiklikler arasında ; bulanık serum , trigliserid düzeyi (>5.7 mmol / L ( 500 mg/dL, karaciğer enzim aktiviteleri (AST,AP,GGT) , bilirubin ve safra asitleri konsantrasyonlarında artış vardır.

>Hiperlipemili poni ırkı atlarda yaygın larak azotemi gözlenir.

>Hastalığın terminal dönemlerinde metabolik asidoz şekillenir.

>Karaciğer biyopsisinde yağ infiltrasyonu belirlenir.

>Postmortem muayenede yağ infiltrasyonuna bağlı olarak dumanlı görünümündeki serum , solgun , büyümüş karaciğer ve böbrekleri görmek mümkündür. Bu organlar kesildiği zaman yağlı kıvamları ortaya çıkar .

>Bazı olgularda karaciğerde yağlanmaya bağlı şekillenen yırtılmalar sonucu ölüm şekillenebilir.

Atlarda Hiperlipidemi Hastalığı Sağaltım

>Primer hastalık tedavi edilir ya da yiyecek alımında artış sağlanır . Beslenmede yüksek enerjili bulamaçlar önerilebilir. Yavaş olarak verilen glukoz enfüzyonu tedavinin ilk basamağını oluşturur (%5’lik dekstroz ile karıştırılarak 0.5 L/saat IV 200 kg bir poni için ) . Enerji açığını kapatmak protamine zinc insulin ( 15 IU / kg IM 12 saatte bir , sonrasında 0.5 / kg PO 12 saatte bir) ve sonrasında glukoz kullanılır.

Atlarda Dermatophilosis

>Atlarda Dermatophilosis akut , subakut veya kronik eksudatif bir dermatoz olup atlarda ve insanlarda görülen bulaşıcı , enzootik bir hastalıktır .

>Enfeksiyona tavşan ve fare gibi laboratuar hayvanlarının da duyarlı olduğu bildirilmiştir.

>Tropik ve subtropik ülkelerde yaygındır. 

Klinik Semptomlar

>D.congolensis atların sırt , baş , boyun ve vücudun yan taraflarında rastlanır.

>Başlangıçta gözden kaçacak derecede vezikül , papül ve ödem ve supresyon tarzdaki kabuklu lezyonların içinden sızan eksudat nedeniyle tüylerin yapışık olması.

>Lezyonlar dairesel tarzda nemli , yama gibi mozaik görünümlü ve çoğu kez normal seviyeden yüksek , keçeleşmiş kıl örtüsü (boya fırçası görümünde)

>Kepek ve Kabuklar

>Kıl dökülmesi

>Kabuklanma olmaksızın kepeklenme ve deri kalınlaşması

>Genellikle kaşıntı yoktur

Atlarda Dermatophilosis Tedavisi

>Aktif ve yeni başlamış enfeksiyonların tedavisi kolay olmasına karşın kronik vakalarda lezyonların iyileşme direnci oldukça yüksektir.

>Lokal tedavi olarak kabuklar ılık sabunlanmış su ile yumuşatılıp kaldırılır. Kenarında ki kıllar kesilerek lezyonlara tentürdiyot , pomad iode iodure , %5 lik salistik asit ve antifungal merhemlerin sürülmesi iyileşmede fayda sağlamktadır. Bu lokal tedavi en az 7 gün uygulanmaktadır.

>Lokal tedavi dışında hasta atlara Streptomisin + penisilin kombinasyonu yapılması önerilmektedir bunun yanında oksitetrasiklin LA nın tek doz kullanılmasından iyi sonuç alındığı da saptanmıştır.

>Gebe olmayan atlara ek olarak kortizon uygulanabilir.

Korunma Yolları

>Atlarda Dermatophilosis den korunmak için hayvanların derilerinin kuru tutulması , çeşitli böcek ve artropodlarla mücadele edilmesi , kırkım yaralarının uygun şekilde tedavi edilmesi , ahır ve barınakların düüzenli şekilde dezenfekte edilmesi , kötü bakım ve beslenme şartlarının düzeltilmesi gerekmektedir.

Dermatofilosis İnsanlara Nasıl Yayılır?

>Atlarda Dermatophilosis hastalığı , enfekte olmuş bir hayvana doğrudan temas yoluyla insanlara bulaşabilir. Tipik olarak , enfeksiyon , ellerde ve kollarda ağrılı olmayan püstüllerin oluşmasına neden olur. Bu yaralar daha sonra , yaraları iyileşip lekelenen sığ kırmızı ülserler oluşturmak üzere parçalanırlar.

Afrika At Vebası (AAV)

>Afrika At Vebası , atları , katırları ve eşekleri etkileyen oldukça ölümcül bir hastalıktır .

>Hastalığa orbivirus grubunun bir üyesi olan Afrika At Vebası. Virüsü neden olur.

>Hastalık atlar arasında doğrudan bulaşıcı değildir , ancak enfekte hayvanlardan Culicoides cinsi sinekler tarafından kan emilmek suretiyle duyarlı hayvanlara bulaşır.

>Hastalığın yayılmasında Culicides cinsi sineklerin uzun mesafeleri kat etmelerine ve geniş bir coğrafyaya yayılmalarına yardımcı olan rüzgar , sıcak ve nemli hava gibi iklimsel faktörler önemlidir . 

Küresel iklim değişiklikleri AHSV’yi ülkemiz için de bir risk haline getirmiştir. 

Hastalık

>Zebralar hastalık belirtisi göstermeksizin enfekte olabilirler . Ancak duyarlı at populasyonlarında ölüm oranı %90 ‘lara kadar çıkabilir.

>Hastalığın dört farklı klinik formu vardır. Semptomlar klinik forma göre farklılık gösterir.

Akut Form;

Ø>3-5 günlük kısa inkubasyon süresi

Ø >Yüksek ateş

Ø >Kojuktiva’da kızarıklık

Ø >Ciddi nefes darlığı

Ø >Öksürük

Ø >Burun deliklerinde bol akıntı

    >Bir hafta içinde %90 oranında ölüm

Kardiyak Form;

Ø >İnkübasyon süresi 7-14 gün

Ø  >Kalp yetmezliği sonucu göz kapakları , yüz ,boyun ve omuz deri altında ödem ve %60 oranında ölüm.

Karışık Form;

>İnkübasyon süresi 5-7 gündür .

> Yukardaki iki tipin karışımı şeklindedir.

>Hastalığın kalp formunun tipik belirtileri gösterir.

>Genellikle 1 hafta içerisinde ölüm gerçekleşir.

Hafif Form;

>Sabah düşük , öğleden sonra ise yüksek ateş ile karekterizedir.

TEDAVİ

>Şuan , atlarda At Vebası Hastalığı için spesifik bir tedavi yoktur. Veteriner Hekim tarafından destekleyici ve sekonder enfeksiyonlara karşı tedavi yapılması tavsye edilir.

Aşılar; Atlar için zayıflatılmış canlı aşılar Afrikada mevcuttur, ancak kullanımı diğer ülkeler için henüüz lisans aşamasındadır.

Atlarda Karaciğer Yetmezliği

>Atlarda karaciğerin fonksiyon bozukluğu tahmin edilenden daha yaygın olarak şekillenir. Ancak , karaciğerin rejenerasyon yeteneğinden dolayı belirtileri fazla görülmez .

>Karaciğer yetmezliği genellikle karaciğerin üçte ikisinin dejenerasyonu sonucu şekillenir.

>Karaciğer yetmezliğinin belirtileri arasında ; iştahta azzalma , kilo kaybı , sarılık , pigmentsiz bölgelerde dermatitis , santral sinir sisteminde fonksiyon bozuklukları , asites , koagulopatiler , hemolitik kriz , kolik ve pruritis yer alır.

>Karaciğer yetmezliğ nedeniyle veteriner hekimlere muayeneye getirilen atlarda ikterus , kilo kaybı , santral sinir sistemininde fonksiyon bozukluğu saptanır.

>Fonksiyon bozukluklarının fark edilmesi zor olabilir.

>Davranış farklılıkları çok belirgin olmayabilir ve sadece ata yakın olan kişiler tarafından depresyon belirtileri , inkordinasyon , amaçsızhareket etme , esneme , başın öne düşmesi fark edilebilir.

>Hepatoensefalopatinin nedeni tam olarak açıklayamamakla birlikte , kan glikoz düzeyinin düşmesi , kan amonyak düzeyinin yükselmesi yada santral sinir sistemindeki aminoasit bileşiminin değişiminden kaynaklanabilir. Bu dengesizlik homeostasisteki neurotransmitter madde üretimine yol açabilir . Diğer toksik maddelerin karaciğerde birikmesi ve detoksifiye edilememesi santral sinir sistemi. Fonksiyonlarında bozukluklara neden olabilir.

Akut Karaciğer Yetmezliği

>Akut karaciğer yetmezliğinin en yaygın nedeni serum hepatitis’dir. Theiler’s hastalığı ergin atlarda bireysel yada sporadik olarak gözlenir ve haftalarca sürebilir. Bir çok olgu sonbaharda. Ortaya çıkar.

>At türevi biyolojik ürünlerin kullanılması , bu hastalığa en çok predispozisyon sağlayan nedenlerden biridir , bu yüzden hastalığa  serum hepatitis adı verilir.

>Bu ürünlerin kullanımları azalması sonucu Theiller’s hastalığının görülme sıklığı azalır.

>Diğer akut karaciğer yetmezliklerinin yaygın nedenleri arasında ;mikotoksinler , pyrrolizidine. Alkoloidleri ve rubratoksinler ileakut toksikasyonlar , karaciğerde apseleşme , supuratif kolangitits ve cholelithiasisler yer alır.

>Poni ırkı atlarda , karaciğere yağ infiltrasyonu sonucu sonradan gelişen hiperlipemi. Ve hiperlipidemi akut karaciğer yetmezliğine neden olur. 

Anamnez ve Belirtileri 

>Depresyon belirtileri

>İştahsızlık / anoreksi

>Santral sinir sistemi bozuklukları ( hepatoensefalopati)

>Anamnezde at türevi biyolojik ürünlerin kullanımı ( tetanoz antitoksini)

>Pruritus /fotosensitizasyon

>Kolik

Klinik Bulguları ve Tanı

>Depresyon bulguları ve iştahszılık yaygındır

>Sarılık akut karaciğer yetmezliğinin bir belirtisidir.

>Hepatoensefalopati sonucu merkezi sinir sistemi bozuklukları gözlenir.

>Akut karaciğer yetmezliği sonucu koagulopatiler yaygın olarak görülür.

Tanı; genellikle anamnez ve klinik belirtilerdeki patolojik bulgulara dayanır. Karaciğerin ultrasonla muayenesi bilgi edinmede yardımcı olabilir (ör. GENİŞLEMİŞ SAFRA KANALLARINA RASTLANABİLİR)

>Hipoglisemi bu hastalığğın en çok karşılaşılan bulgularındandır.

>Septik kolangitis veya karaciğer apselerine bağlı sekonder olarak gelişen karaciğer yetmezliği olgularında lokositosis ve. Hiperfibrinojenemi ile karakterize sistemik yangıısal yanıt görülür.

>Karaciğer biyopsisi ,, tanıyı belirlemede ve prognozu değerlendirmede yararlı olur. Genellikle akut hepatoselüler. Dejenerasyon bulguları vardır. Karaciğer biyopsi örnekleri ultrason rehberliğinde daha koolay alınır.

Ayırıcı Tanı

>Depresyon ve davranış bozukluklarına neden olan merkezi sinir sistemi bozuklkları

>Kolik

>İştahsızlık

>Primer fotosensitizasyon

>Kronik karaciğer yetmezliği

>Kronik aktif hepatitis

Tedavi

>Akut karaciğer yetmezliği tedavisi , anormal davranışlar ve hepatik kompenzasyon başlayıncaya kadar karaciğer fonksiyonlarını desteklemeye yönelik yapılmalıdır.

>Protein oranı düşük , enerji oranı yüksek diyet verilir.

>At anoreksik ise , nazogastrik sonda ile yüksek enerjili gıdalar verilmelidir. %5 dextroz solüsyonu enfüzyonu (2L/ saat IV) , etkilenen atın kalori gereksinimini karşılar ve kan glukoz düzeyini. Yükseltir.

>Şeker pancarı uygun bir katkı maddesidir. Şeker pancarı melas ile karıştırılırsa lezzetli ve enerji içeriği artacaktır. Uzun zincirli aminoait kaynaklı bu uygulama ile sinirsel belirtilerin şiddeti azalacaktır.

>Xylazine , detomidine , romifidine ve kloral hidrat manik davranışların kontrol altına alınmasında etkili olur.

>B kompleksi vitaminleri de kullanılabilir.

Atlarda Yaz Kanaması ( Parafilariosis)

>Atlarda yaz kanaması parafilariosis parazter hastalığı.

>Parafilaria multipapillosa isimli parazit tarafından oluşturulan , yaz aylarında , en çok at ve merkeplerde görülen bir paraziter hastalıktır.

>Parafilaria multipapillosa hayvanların , boyun , sırt ,göğüs ve karın bölgelerinde , mercimek , bezelye büyüklüğünde , içleri kanla dolu subkutan kabarcıklar oluşur.

>Güneş ışığı altında 1-2 saat içinde bu kabarcıklar açılır.

>Kan deri üzerine sızarak kurur ( Kan Terleme) .

>Sonbahar ve kış aylarında lezyonlar kendiliğinden kaybolur.

>Sağaltım olarak deri hafif antiseptiklerle yıkanın , temizlenir. Antimon veya fosforik asit esterli preparatlar kullılabilir.

>Tedavi fazla başarılı olmadığı. Durumlarda mutlaka sineklerle mücadele yapılmalıdır.

Atlarda Ruam (Mankafa) Hastalığı

Ruam Hastalığı Nedenleri

>Ruam , başta at , merkep , katır gibi tek tırnaklılar olmak üzere , insan , kedi ve hayvanat bahçelerinde yaşayan yabani hayvanlarda görülen zoonoz bir hastalıktır. Merkep ve katırlarrda akut , atlarda ise akut ve kronik olarak seyreder.

>Hastalığın etkeni Pseudomonas malleidir. Etkenin ; fiziksel ( ısı , ışık ,kuruma ) ve kimyasal (dezenfektanllar) maddeler ile kemoterapötiklere ( antibiyotikler , sülfonamid ve çeşitli ilaçlar ) karşı direnci zayıftır. Su yalaklarında , ruam apsesi irinde , rutubetli ve karanlık yerlerde uzun süre canlı kalabilir.

Ruam Hastalığının Belirtileri

>Hastalık hayvanlar arasında direkt vee indirekt yollarla bulaşır.

>Direkt bulaşma hasta hayvanların solunum havası , bulaşık suların içilmesi , kirli yataklık , tımar ve koşum takımlarınn kullanılmasıyla meydana gelir.

>İnsanlar hastalığı enfekte hayvanlar ile temas sonucunda alırlar.

Hastalık Atlarda Başlıca Üç Klinik Form Gösterir;

1-)Akciğer Ruamı; Yavaş gelişen kronik akciğer bozuklukları ile karakterizedir . Solunum güçlüğü vardır , hastalar çabuk yorulur , kanlı burun akıntısı ve zayıflama görülür.

2-) Burun Ruamı; Çoğunlukla tek taraflı serömüköz bir akıntıyla başlar , bu akıntı gittikçe irinli bir görüünüm kazanır , bazen kan pıhtıları içerir. Mukozada önceleri mısır tanesi büyüklüğünde kırmızı lezyonlar meydana gelir . Kısa zamanda bunları rengi sararır , papül şeklini alır . Daha sonra yerlerinde ülserler meydana gelir. Bunlar çabuk yayılır ve birbirleriyle birleşerek kenarları kemirilmiş görüntüsü veren büyük ülserler oluşturarak derinleşirler. Kıkırdak doku nekroze olabilir. Zamanla ülserler oluşturarak derinleşirler   Daha. Sonra ülserler yerlerinde yıldız şeklinde izler bırakarak iyileşirler. Çene alt lenf yumrusu. Hipertrofiktir. 

3–) Deri Ruamı; Deri ve derialtı dokularda ruam nodülleri görülür. Zamanla bu nodüllerin üzerindeki deri nekroze olur ve yüzlek ülserler meydana gelir. Deri altındaki dokularda oluşan nodüller apseleşebilir , fakat buapseller dışa açılmaz etrafları kapsülle çevrili olarak bulunurlar.  Ruamdan ölen hayvanların otopsisi. Yasaktır. Tanı için klinik semptomlara , alerjik , bakteriyolojik ve serolojik muaneyelere başvurulur.

>Ruam tanısında kullanılan test Mallein Testidir.

Ruam Hastalığı Tedavi Yolları;

>İntradermal Mallein Testi için boyun derisi traş ve dezenfekte edilir , kompasla deri kalınlığı ölçülerek kaydı yapılır. Deri içine 0.2 cc Mallein enjekte edilir. Reaksiyon 72 saat sonra okunur.

>Değerlendirme şu şekilde yapılır ; Mallein enjekte edilen yerdeki kalınlaşma 5 mm’den fazla ise pozitif , 3-5 mm ise şüpheli , 0-2.9 mm ise negatif kabul edilir. Mallein testi uygulanan hayvanlara ancak testten iki ay sonra serolojik olarak muayene yapılmalıdır.